Türkiye’nin Otomobili Girişim Grubu (Togg), ortaklarından Anadolu Grubu’nun Yönetim Kurulu Başkanı Tuncay Özilhan, Togg’un satış şekli ve servis hizmetinin geleneksel yöntemlerin dışında olacağını açıklarken, aracın Türk vatandaşının ulaşabileceği bir fiyatla çıkacağını vurguladı.
Türk markalarının geçen hafta elektrikli araçlarıyla damga vurduğu, dünyanın en büyük ticari araç fuarlarından IAA Transportation’da Anadolu Grubu Yönetim Kurulu Başkanı Tuncay Özilhan ve Anadolu Isuzu Genel Müdürü Tuğrul Arıkan ile biraraya gelme fırsatım oldu. DÜNYA’nın sorularını yanıtlayan Tuncay Özilhan, grup olarak otomotiv sektöründeki büyüme hedeflerinin yanı sıra ortak olduğu Türkiye’nin Otomobili Togg’a yönelik de önemli açıklamalarda bulundu. Tuğrul Arıkan da Anadolu Isuzu’nun yeni sürpriz projelerine yönelik önemli ipuçları verdi.
Tuncay Özilhan’a ilk sorum olmasa da en çok merak edilen konulardan biri olduğu için Togg’dan başlamak istedim. Özilhan’a projenin hangi aşamada olduğunu, Togg’un satış şeklinin nasıl olacağı, satış sonrası hizmetler ve tabii ki en çok merak edilenlerden biri olan Togg’un fiyatı konusunda sorularımı yönelttim.
Tuncay Özilhan, projeyle ilgili her şeyin yolunda gittiğine vurgu yaparak, “Fabrika inşaatı tamamlandı, montaj hatları kuruldu, müthiş bir boyahane kuruldu. Aşağı yukarı 290 robot şu anda çalışır vaziyette. Solar enerji üzerine yatırım yapılıyor. Dolayısıyla üretim bilimi tamamlandı. Bu arada önemli miktarda araç üretildi. Norveç ve Arjantin gibi çeşitli ülkelere iklim koşullarını test için gönderildi. Kış şartlarında deneniyor, testleri geçti. Çarpışma ve dayanıklılık testlerini geçti. Gerçekten iyi bir ürün oldu” diye konuştu.
“Togg’u 4-5 sefer test ettim, çok memnun kaldım”
Özilhan, kendisinin de 4-5 sefer Togg’u pistte kullandığını ve çok memnun kaldığını belirtirken, projeye olan inancını, “Türkiye’nin ihtiyacı olan bir projeydi. Cumhurbaşkanı da çok destekledi projeyi ve devletin çok desteği oldu. Şimdi 5 ortak sermayeleri koyduk ve koymaya devam ediyoruz. Taahhütleri herkes yerine getiriyor” sözleriyle ifade etti. Fabrikanın 29 Ekim’de açılacağını belirten Özilhan, “Üretim yavaş yavaş başlayacak. Ondan sonra da mart ayında ticari satışa başlayacağız” dedi.
Peki, Togg’un satış modeli nasıl olacak?
Bayilik ağı olacak mı? Özilhan Togg’un satışının geleneksel bir modelle yapılmayacağını söyledi. Togg’da bayilik sistemi de olmayacak. Togg’un servis hizmeti de farklı olacak. Özilhan bu konuda, “Tam olarak açıklamayalım. Ama şunu söyleyebilirim ki, geleneksel modellerin dışında bir servis hizmeti olacak. Servis konusunda da çalışmalar var, tüketicinin bu konuda da hiç endişesi olmasın” dedi.
“Öncelik iç pazarda olacak”
Peki, Togg’da ihracat ne zaman başlayacak? Tuncay Özilhan, bu konuda “İlk aşamada ihracattan çok iç pazara yönelik olacak. Ama kademe kademe rekabet edebileceğimizi de tahmin edebiliyoruz” dedi. Özilhan, Togg’un satışı konusunda da hiç tereddütleri olamadığını vurgulayarak, “Türk toplumunda inanılmaz bir talep var. Ürettiğimizi satarız hiç sorun değil. Araç rekabetçi de olacak. Ürün iyi ondan hiç şüphemiz yok” dedi.
Togg’un 5 farklı model piyasaya sunacağını hatırlatan Tuncay Özilhan, şöyle devam etti: “Teknoloji, mobilite hususunda ve diğer birçok konuda start-up’larla çalışıyorlar. Birtakım şeyler geliştiriyor Togg için. Önemli bir ekosistem oluşmuş vaziyette. Çünkü Türkiye’nin bu elektrikli üründe hiçbir tecrübesi yok, yan sanayinin de yok. Yan sanayi bu konuda gelişmeye başlıyor. Farasis ile yüzde 50-50 ortak olduğumuz Siro diye bir şirket kurduk. Farasis de pilde dünyadaki en önemli şirketlerden birisi. Fabrikanın hemen yanında oraya arazi de tahsis edildi ve orada bir yatırıma da başlayacağız. Başladık da zaten ilk paketleme ünitesine. Ondan sonra kademe kademe geliştireceğiz. O da önemli bir teknoloji Türkiye için. Şu aşamada en önemli adımlardan birisinin pille ilgili olduğunu tahmin ediyorum. Şarjı gecikiyordu, sağ olsun hükümet orada yasasını çıkardı . O konuda da 2 bin şarj bulmak için bir şirket kurduk. Arkamızdan da birçok şirket teşvik aldı ve bu çok hızlı yayılacak. Türkiye bu konuda gecikmenin bir bakıma da avantajını yakaladı, son teknolojiyle kuruldu. Şu an hepimiz görüyoruz hep elektrik konuşuluyor. Bu yüzden Türkiye orada önemli bir şans yakaladı. Zaten otomotiv üretim merkezi, elektriklide de önemli bir avans kazandı.
Anadolu Isuzu’nun yeri ayrı
Anadolu Grubu’nun otomotiv sektöründe büyüme hedeflerine yönelik soruma ise Özilhan, Anadolu Isuzu’nun grup içindeki önemine vurgu yaparak, şöyle cevap verdi: “Anadolu Isuzu çok değer verdiğimiz ve hızlı büyüyen bir şirket. Yaptığımız yatırımlar ve inovasyonlarla geliştirdiğimiz ürünler artık önemli bir noktaya geldi. Geçen yıl pandemiye rağmen binin üzerinde otobüs ihraç ettik. Bundan sonraki aşamada elektriklide yapacağımız hamlelerle bu ihracatımızın daha da gelişeceğini, artacağını düşünüyoruz. Dolayısıyla Anadolu Isuzu yatırım yapmaya devam ettiğimiz şirketimiz olacak. Ürün geliştirmeye de çok yatırım yapıyoruz. Kaliteyi geliştirecek yatırımlar yapıyoruz. Çok değer verdiğimiz, çok önemli, çok başarılı, iyi yönetilen bir şirketimiz. Türk mühendislerimizle geliştirdiğimiz otobüsleri ihraç ediyoruz. Fransa’da yüzlerce otobüs satabiliyoruz. Almanya’ya yüzlerce otobüs satabiliyoruz. Ortadoğu’ya, Romanya’ya, Azerbaycan’a, Gürcistan’a satabiliyoruz. Türkiye zaten otobüste şanslı bir ülke.”
“Türk vatandaşının ulaşabileceği bir araç olacak”
Anadolu Grubu Yönetim Kurulu Başkanı Tuncay Özilhan, tüketicinin en çok merak ettiği konu olan Togg’un fiyatına yönelik açıklama yaptı. Togg yetkilileri, her fırsatta Togg’un rekabetçi bir fiyatla piyasaya çıkacağını vurgulasa da artan döviz kuru ve enflasyonist baskı paralelinde tüketicinin bu konuda umudunu giderek azalıyordu. Özilhan’dan Togg’un fi yatının mevcut ekonomik koşullarda nasıl rekabetçi olacağına dair önemli ipuçları geldi. Tuncay Özilhan, “İlk yola çıktığımızda bir hedef fiyat koyduk ve bütün parça siparişlerini tamamladık. O hedef fi yata ulaştık. Üstüne çıkmadık. Euro bazında bir fi yat koymuştuk. İki yıl geçti ama aynı yerde duruyoruz. Togg ulaşılabilir bir fi yatla piyasaya çıkacak. Biz yola çıkarken fi zibilitede yüzde 7 ÖTV ile yola çıktık. Sonrasında elektrikli otomobil ithalatı artınca yüzde 60’a çıkardılar ÖTV’yi. Ondan sonra yüzde 10’a düşürdüler. Fakat biz yüzde 10’un içinde kesin kalıyoruz. Yüzde 7 hesaplamıştık. Üç puanlık bir fazlalık var ÖTV’de ama onu çözebiliyoruz, problem değil. Türk vatandaşının ulaşabileceği bir araç düşünüyoruz” diye konuştu.
TOGG, satışta TESLA’yı model alacak
Türkiye’nin Otomobili Girişim Grubu’nun (Togg) fabrikası, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın da katılımıyla 29 Ekim’de açılıyor. Bu tarih itibarıyla seri üretme geçmeyi planlayan Togg, satışa Mart 2023’te başlayacak. Birçok kesim tarafından heyecanla beklenen Togg’un fiyatı ve satış stratejisi en çok merak edilen konuların başında geliyor. Bu konuda yukarıdaki röportajda da okuyabileceğiniz üzere, Togg’un ortaklarından Anadolu Grubu’nun Yönetim Kurulu Başkanı Tuncay Özilhan’dan önemli bilgiler aldım. Ancak bununla yetinmeyip, geçen hafta Togg’a yönelik daha fazla bilgi toplamak için araştırma yaptım. Togg’a yakın kaynaklardan da aldığım bilgiler, aracın satış şekline yönelik yeni ayrıntılar verdi. Togg’da bayilik sistemi olmayacak. Togg, ABD’li elektrikli otomobil devi Tesla gibi, sadece online satılacak. Togg’un da Tesla’da olduğu gibi Türkiye’nin çeşitli bölgelerinde tanıtım ve deneyim mağazaları olması bekleniyor. Bu konudaki ayrıntılar da 29 Ekim’deki lansmanda açıklanacak. açıklanacak önemli konular arasında. Gelelim en çok konuşulan konuya, yani Togg’un fiyatına… Togg’un satışa çıkacağı Mart 2023’e henüz çok var. O zamana kadar döviz kuru ne olur? Ekonomide ve tedarik zincirinde maliyetleri etkileyecek yeni krizler ortaya çıkar mı belli olmaz ama yaptığım araştırmalar Togg’un fiyatına yönelik önemli sinyaller veriyor. Öncelikle Tuncay Özilhan’ın ‘ulaşılabilir fiyat’ vurgusu önemli. Bunu geçen hafta Teknoloji Bakanı Mustafa Varank’tan da duyduk. Togg CEO’su Karakaş da sıklıkla ‘ulaşılabilir’ bir fiyatla sunulacağının sinyallerini veriyordu. Peki, artan döviz kuru ve maliyetlere rağmen bu nasıl mümkün olacak? Bu konuda hem Togg yetkililerinin hem de hükümetin büyük bir gayreti var. Togg’un yüzde 10 ÖTV dilimine gireceği kesin gibi. Bu ilk kez bir Togg yöneticisi tarafından net dile getirilmiş oldu. Elektrikli araçlarda yüzde 10 ÖTV dilimine, motor gücü 160 kW’ı, vergisiz fiyatı 700 bin TL’yi geçmeyen otomobiller girebiliyor. Bu da vergisiz fiyatı maksimum 700 bin TL üzerinden hesaplandığında Togg’un giriş fiyatının “bugünün koşullarında” en fazla 900 bin olacağı anlamına geliyor. Ama hiç kuşkusuz 908 bin TL, Türk vatandaşı için ulaşılabilir bir rakam olmaktan çok uzak. İşte bu noktada Tuncay Özilhan, aracı yüzde 7 ÖTV dilimine sokma hedefleri olduğunu ve bunu sağlayacaklarını söylemesi önemli. Bu da aracın yine “bugünün koşullarında” 900 bin TL’nin de altında olacağı anlamına geliyor. Diğer yandan, 29 Ekim’de finansman konusunda da bir sürpriz gelebilir. Aracı çok daha ulaşılabilir bir noktaya çekileceği yeni bir finansman modeli üzerinde çalışıldığı da kulislerde konuşulan konular arasında. Diğer yandan, Bayilik sisteminin olmamasının da fiyatta bir avantaj yaratacağı belirtiliyor. Çünkü bayinin aracı en az yüzde 7-8 kâr marjı ile aracı sattığı biliniyor.
ANADOLU ISUZU’DA YENİ SÜRPRİZLER YOLDA
Anadolu Isuzu, IAA Transportation’da taşımacılık sektörüne yönelik yeni tam elektrikli aracı Big·e’nin de dünya lansmanını yaptı. Anadolu Isuzu Genel Müdürü Tuğrul Arıkan’a Big·e’den sonra yeni bir sürprizin yolda olup olmadığını sordum. Yeni bir elektrikli aracın lansmanına hazırlandıklarını açıkladı. Arıkan, bu konuda sürprizi bozmamak adına fazla ayrıntı vermekten kaçınsa da yeni projenin bir elektrikli otobüs olduğunu ve dünya lansmanını önümüzdeki yıl Belçika’da düzenlenecek olan Busworld fuarında yapacaklarını söyledi. Arıkan ayrıca, ayrıca bu otobüsün şehir içi yolcu taşımacılığından çok turizm sektörüne yönelik bir araç olduğunun sinyallerini verdi. Arıkan, markanın otonom araçlar konusunda da önemli çalışmaları olduğunu hatırlatarak, “Şu anda otonom otobüsümüz Gebze Teknik Üniversitesi’de yürüyor ve yakın zamanda çalışmaları bitecek. Sonrasında da 4. aşama otonom otobüsü yapacağız” dedi.
Diğer yandan, Big·e’ye yönelik sorularımızı da yanıtlayan Arıkan, 2024’te satışa sunulacak bu araçta yıllık 10 bine yakın üretim hedefleri olduğunu ve batarya paketlemesini de kendilerinin yapması sayesinde yerlilik oranının yüzde 50’nin üzerinde olacağını söyledi. 1000 kg’a varan taşıma kapasitesine sahip olan Big·e, standart priz üzerinden şarj edilebiliyor, 3 ila 5 saat arasında tam şarj kapasitesine ulaşabiliyor. Big·e için fabrikada yeni bir hat yatırımı da yapılacak. Arıkan ayrıca, kamyon satışlarının iyi gittiğini otobüs tarafında da işlerin hızlandığını söyledi. Arıkan, “Önümüzdeki dönemde 3-4 tane ciddi yatırımımız olacak. Hem fabrikaya hem de müşteriye dönük. Ama özellikle otobüs tarafında büyümemizi destekleyecek yatırımlar bunlar. Bunun dışında özellikle yurtdışı pazarlarında distribütörlerle olan ağlar ile ilgili. Savunma sanayinde de büyümeyi hedefliyoruz, bununla ilgili de ürün yatırım planlarımız var. Önümüzdeki 4-5 seneyi kapsayan bir yatırım planımız bulunuyor” diye konuştu. Şirket, yeni solar enerji yatırımı ile fabrikada elektrik ihtiyacımızın yüzde 50’sini güneşten karşılıyor.
