2024’ün ilk dokuz ayı, ticari araç pazarında önemli bir daralmayı beraberinde getirdi. Özellikle ağır vasıta satışlarında yüzde 9’luk bir düşüş yaşanırken, hafif ticari araç pazarında da benzer bir gerileme gözlemlendi. Buna karşın, ihracat verileri sektörün gücünü koruduğunu ortaya koyuyor.
Otomotiv Üretiminde Küresel Dalgalanmalar
Otomotiv Sanayii Derneği (OSD), 2024 yılı ocak-eylül dönemi verilerini açıkladı. Bu verilere göre, toplam otomotiv üretimi geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 7 azalarak 1 milyon 597 adet olarak kaydedildi. Otomobil üretimindeki düşüş ise yüzde 5 ile sınırlı kaldı. Yılın ilk 9 ayında özellikle ticari araç grubundaki üretimde yüzde 11, ağır ticari araç grubunda ise yüzde 23 oranında azalma yaşandı. Küresel tedarik zincirindeki sıkıntılar, hammadde fiyatlarındaki artış ve ekonomik belirsizlikler bu düşüşün temel nedenleri olarak öne çıkıyor. Buna rağmen otomotiv sanayisi, kapasite kullanım oranlarını yüzde 69 seviyelerinde tutmayı başardı.
İhracatta Dengeli Büyüme
İhracat tarafında ise daha dengeli bir tablo karşımıza çıkıyor. 2024’ün ilk dokuz ayında toplam otomotiv ihracatı 729 bin 515 adet olarak gerçekleşirken, dolar bazında ihracat yüzde 2 artarak 26,7 milyar dolara ulaştı. Otomobil ihracatı yüzde 1 azalsa da ticari araç ihracatındaki yüzde 1’lik artış bu açığı kapattı. Türkiye, otomotiv ihracatında Avrupa pazarına olan bağımlılığını korurken, yenilenen ticaret anlaşmaları ve artan küresel talep, ihracatın istikrarlı seyretmesine katkı sağladı.
Ticari Araç Pazarında Zorlayıcı Koşullar
Ticari araç pazarında, hem iç hem de dış talepteki dalgalanmalar etkisini gösteriyor. Yılın ilk dokuz ayında toplam ticari araç pazarı yüzde 9 geriledi. Ağır ticari araç pazarındaki gerileme, ekonominin belirli sektörlerindeki yavaşlamanın bir yansıması olarak değerlendirilebilir. Özellikle inşaat, lojistik ve taşımacılık sektörlerinde yaşanan daralmalar, ticari araç satışlarına doğrudan etki etti. Öte yandan, hafif ticari araç pazarında da yüzde 8’lik bir gerileme yaşanmış olsa da bu segmentin daha esnek yapısı, toparlanma potansiyeli sunuyor.
Yerli Üretim: Ticari Araç Pazarında Önemli Pay
2024’ün ilk dokuz ayında yerli üretim, otomobil pazarında yüzde 29, hafif ticari araç pazarında ise yüzde 30’luk bir paya sahip. Bu oranlar, yerli üreticilerin hem iç pazarda rekabet edebildiğini hem de yerli ürünlerin tüketici tarafından tercih edilmeye devam ettiğini gösteriyor. Ancak yerli araçların pazar payını artırmak için teknolojiye yatırım, maliyetlerin düşürülmesi ve sürdürülebilir üretim politikalarının hayata geçirilmesi kritik olacak.
Gelecek Dönem Beklentileri
2024 yılına damgasını vuran daralmaların, küresel ekonomideki toparlanmayla birlikte yerini dengeli bir büyümeye bırakması bekleniyor. Ancak hem yerel hem de küresel faktörlerin etkisiyle otomotiv sanayisinin üretim ve satış hacimlerinde zorlu bir dönem yaşanıyor. Hükümetin teşvik politikaları, yeni yatırım projeleri ve küresel pazarların açılmasıyla birlikte sektörün 2025’te toparlanma eğilimi göstermesi olası.
Bu gelişmeler ışığında, ticari araç pazarındaki toparlanma hızı ve yerli üreticilerin bu pazarda daha fazla söz sahibi olma potansiyeli, önümüzdeki yıllarda sektörün ana gündem maddeleri olmaya devam edecek.
