Bir zamanlar, ’İstanbul’dan kalkan Türk Tır’ları 36 saatte Münih’e varacaktır’ hedefi ve sözü verilmişti bazı sektör temsilcileri tarafından. Bu söz, uluslararası taşımacılar tarafından heyecanla karşılanmış ve sahiplenilmişti. Oysa bugün Türk Tırları sadece Kapıkule’yi geçmek için 100 saate varan ve hatta aşan beklemelerle karşı karşıyadır. Şüphesiz bunun müsebbibi taşımacılar değildir. Ancak bu ütopik hedef ve söyleme, ironik bir yaklaşımla, Sınır Kapılarındaki uzun beklemelere ve haksız uygulamalara dikkat çekmek istiyoruz.
Türk ihraç ürünlerini taşıyan tırlar; Kapıkule, Hamzabeyli gibi Batı Kapılarını geçmek için günlerce beklemektedir. Daha önceleri yol üzerinde uzun kuyruklar oluşturan TIR’ların yarattığı negatif algıyı değiştirmek için, dahiyane(!) bir fikirle Kapıkule yakınlarında büyük Tır Parkları oluşturulmuş ve tırlar bu kez bu parklara girip ve park parası da ödeyerek beklemek durumunda kalmaktadır. Sınır Gümrükleri tüm dünyada transit geçiş kapılarıdır. Bu kapılar bekleme yapılan gümrükler değildir. Dolayısıyla dahiyane(!) bir buluş gibi ihdas edilen ve başarılı bir çözüm olarak sunula, sınırlardaki TIR bekleme parkları aslında tam bir fiyaskodur.!
Kapı geçişlerini hızlandıramamanın ve günlük geçiş sayılarını artıramamanın üstünü örtmektir. Esas olan, ihraç ürünlerimizi taşıyan tırlarımızın beklemeksizin ve en hızlı şekilde alıcılarına varıp yüklerini teslim etmesini sağlamaktır. Kapılarda günlerce bekleyen sadece tırlar değil fakat ve esas olan milyonlarca Euro değerindeki Türk ihraç ürünleridir. Bu beklemelerden taşımacılar ve sürücüler kadar ihracatçılar da mağdur olmaktadır. Öyle ki, gecikilen her saat ülkeye girecek dövizi ötelemekte ve pek tabii ihracatçının maliyetini artırmaktadır. Keza ihracatçının Avrupa pazarlarında rekabet gücünü azaltmaktadır.
YYS’Lİ ARAÇLARA TANINAN GEÇİŞ ÜSTÜNLÜĞÜ ANAYASAYA AYKIRIDIR..!
Birkaç yıl önce ihracat işlemlerini hızlandırmak amacıyla Ticaret bakanlığınca ihdas edilen YYS(Yetkilendirilmiş Yükümlü Statüsü)’ne sahip sınırlı sayıdaki taşımacıların TIR’ları ise sınır kapılarından öncelikli ve beklemeksizin (yada çok daha az süre bekleyerek) geçmektedir. Bu durum Anayasa’nın eşitlik ilkesine aykırı olmakla birlikte taşımacılar ve onların yükünü taşıdığı ihracatçılar arasında haksız rekabete sebep olmaktadır. YYS kapsamında olsun yada olmasın Türk ihraç ürünü taşıyan tüm Türk tırları ve taşıdıkları emtialar kanun önünde eşit değerdedir ve eşit haklara sahip olması gerekir. Hiç bir aracın taşıdığı ihracat yükü bir diğerinden daha değerli yada daha öncelikli değildir. Hepsi Türk insanının alın teri ve göz nurudur. Kaldı ki, YYS belgesi sahipleri zaten çıkış gümrüklerinde bu statüye sahip olmayan taşımacı ve ihracatçılara göre avantaj sağlamaktadırlar. Zira normal taşımacılar, ihracat gümrüklerini tamamlamak için İç Gümrüklere de girip zaman kaybederken YYS statüsündeki firmaların araçları kendi işyerlerinde ve İç Gümrüklere uğramadan ihracat gümrük işlemlerini yapabilmektedir.
Çoğunlukla geniş kapasite ve imkanlara sahip YYS sahiplerine tanınan bu avantaja ilaveten sınır kapılarında da geçiş üstünlüğü avantajı sağlamak büyük bir haksızlıktır. Bu belgeyi alamayan küçük ve orta ölçekli taşımacılara karşı haksız rekabete sebep olmaktadır. Daha büyük mağduriyetlere, eşitsizlik ve sosyal yaralara sebep olunmadan bu haksızlığın acilen giderilmesi gerekir.
Sektör Kuruluşları ve Temsilcilerinin İlgisizliği.!
Bu kadar uzun beklemeler ve haksız geçiş öncelikleri yaşanırken başta HİB olmak üzere, TOBB Lojistik Meclisi, UND,UTİKAD gibi sektör kuruluşlarından ve bugünlerde yeniden seçilebilmek için oy toplamaya çalışan Ticaret Odaları Lojistik Sektör Komiteleri ile Meclis Üyelerinden ses çıkmaması ise düşündürücüdür.
Akılcı Yaklaşım ve Samimiyetle Çözüm Mümkün..
Gerekli personel takviyesi, performansa dayalı ücretlendirme ve değerlendirme, akılcı ve sürdürülebilir organizasyon, etkin çalışma, koordinasyon ve denetimle kapıların günlük geçiş kapasitesi pekala artırılabilir. Ama bunun için öncelikle ve acilen, başta Ticaret Bakanlığı olmak üzere, TİM,TOBB,UND ve UTİKAD gibi sektör kuruluşlarının bir araya gelerek samimi ve akıllı çözüm konusunda etkin tedbirler alması şarttır. Unutulmamalı ki; gecikilen her saat ihracatımıza ve taşımamıza vurulmuş bir darbe olmasının yanı sıra , kaynağı kıt olan sürücülerimizin meslekten soğuyarak uzaklaşmalarına da sebep olmaktadır.
Öğr.Grv. Ali Çiçekli
ALC Lojistik Yön.Kur.Bşk.
